Als we in Nederland in de gebouwde omgeving denken aan duurzaamheid en circulariteit kunnen we niet om de hellende daken heen. Immers, energie opwekken door de zon kan het meest efficiënt gebeuren op hellende daken, zowel nieuwe als bestaande. Circulariteit speelt een steeds grotere rol bij renovatie van hellende daken. De 24 dakdekkersbedrijven aangesloten bij de Stichting Dakmeester hebben een aantal belangrijke stappen gezet als het gaat om deze circulariteit. Voorzitter Will Verwer: “De volgende stap is het gecertificeerd aanbrengen van de zonne-energiesystemen; daar werken we aan, Belangrijk hierbij is de ontwikkeling van de BRL 9933, deze ontwikkeling moet versneld worden ingezet”.
Al geruime tijd hebben de Dakmeesters circulariteit hoog op de agenda staan. Zo is er in 2018 op initiatief van de Dakmeesters met BMI Monier en de Branchevereniging Recycling Breken en Sorteren (BRBS) een convenant afgesloten op het gebied van recycling van betondakpannen. Verwer: “Onze leden renoveren veel hellende daken en het was een gemiste kans dat bij vervanging van dakpannen – om welke reden dan ook – de meeste dakpannen in de puinbak eindigden. Daarna werden dit afval vooral als funderingsmateriaal van wegen gebruikt. Dat is eerder downcyclen dan recyclen of upcyclen. Het convenant vanuit een groep belangrijke verwerkers mag je gerust uniek noemen. Deze actie was onder andere bedoeld om de industrie (lees: BMI Monier) te enthousiasmeren om gerecycled materiaal van de oude betondakpannen te gebruiken in nieuwe dakpannen. Op dit moment wordt het materiaal nog gebruikt in nieuw beton bijvoorbeeld brugpijlers, wat ook al een vorm van recycling is. Het meest ideale zou zijn als er van een oude betondakpan een nieuwe gemaakt kan worden. Dat moment komt er zeker aan. Het voegt dan ook een extra element toe aan de betondakpan; een dakpan die nu al met beperkt energiegebruik geproduceerd wordt. Het is nu al een duurzame dakpan/dakbedekking.”
Recyclen van dakramen
De nieuwste circulaire loot aan de stam om duurzame hellende daken te ontwikkelen is het recyclen van dakramen van producent VELUX. “Dit initiatief van VELUX was er al en wij zijn er als Dakmeesters ingesprongen om ons in te zetten voor de recyclestroom van oude VELUX-dakramen. Een flinke stap, want door de Dakmeesters worden grote renovatieprojecten uitgevoerd. Wij staan aan het begin van de recylcleketen. Ook al is het iets meer werk, we houden de dakramen apart waarna ze kunnen worden opgehaald voor verwerking.”
Die logistiek kan op twee manieren, vertelt Verwer. “Zo kan er een container op de renovatiebouwplaats worden neergezet, waar de VELUX-dakramen in worden opgeslagen. Bij weinig ruimte op de bouwplaats kan als alternatief een pallet wordt neergezet waar de dakramen opgestapeld kunnen worden en met spanbanden worden vastgezet.”
VELUX garandeert vervolgens dat de dakramen worden gedemonteerd, meestal in een sociale werkplaats, waarna het materiaal terechtkomt in grondstoffen die in nieuwe producten worden verwerkt. Het gaat zelfs zover dat ‘oud’ hout weer wordt gebruik in nieuwe VELUX-dakramen.
“Een extra accent is dat de demontage gedaan wordt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waardoor het demontage-proces ook nog een maatschappelijke bijdrage levert”, aldus Verwer.
Deze manier van dakraam-recyclen zal net als het recyclen van oude betonnen dakpannen worden opgenomen in de 15-jarige Daksysteemgarantie PLUS van de Dakmeesters. Deze garantie geeft extra vertrouwen aan de opdrachtgevers.
Zonne-energie
De verwerking van verschillende soorten dakpannen vindt al jaren plaats volgens een proces-certificaat, de BRL 1513. En het zal niet lang meer duren voordat de ook montage van zonne-energiesystemen op hellende daken volgens een proces-certificaat verloopt. Verwer: “Daarmee geven onze leden de garantie dat de werkzaamheden op hellende daken volgens vooraf vastgelegde richtlijnen worden uitgevoerd. Het is hierbij belangrijk om te weten dat een onafhankelijke partij, SKG IKOB, zorgt voor toetsing van de verwerking. Een extra zekerheid voor de opdrachtgever.”
In het kader van de verduurzaming worden er op steeds meer hellende daken zonnepanelen gelegd. Daarom is de ontwikkeling van de BRL 9933 belangrijk, stelt Verwer. “Wat ons betreft is dit een absolute noodzaak. Tegelijkertijd wordt de NEN-norm 7250 ontwikkeld. Deze norm is er om te zorgen dat de zonne-energiesystemen op een juiste, brandveilige, en bouwkundige manier worden gemonteerd op de hellende daken. Zodra de NEN-norm 7250 en de BRL 9933 van kracht zijn, kunnen de Dakmeesters ook zonne-energiesystemen opnemen in hun 15-jarige Dak-systeemgarantie. Nu is dat voor sommige projecten een heikel onderwerp. Op dit moment moeten we nog tegen onze opdrachtgevers zeggen dat we 15-jaar Daksysteemgarantie geven op de gemaakte hellende daken, maar daar vallen de zonnepanelen dan niet onder. De montage van de zonne-energiesystemen moet worden geïntegreerd in deze garantie” .
Verwer vervolgt: “Er werken op dit moment meerdere partijen aan de NEN 7250, zoals BDA, TNO, leveranciers van ophangsystemen, en wij als verwerkers. Er ligt een eerste versie ter beoordeling. We zijn van mening dat deze norm er al had moeten zijn, het is geen eenvoudig proces. Het liefst zou ik zien dat het nog dit jaar is geregeld; meer en meer hellende daken worden voorzien van zonne-energiesystemen, niet alleen in de nieuwbouw, maar vooral ook in de bestaande bouw.”
Dakmeester-dakdossier
Sinds 2014 kunnen de Dakmeesters het verwerkingsproces vastleggen in het zogeheten ‘Dakmeester-dakdossier’, indertijd ontwikkeld in samenwerking met SKG IKOB. Verwer: “Het gaat daarbij om het vastleggen van belangrijke zaken van een gemaakt dak, zoals de verankering van de dakpannen en kritische aansluitingen. Dit digitale Dakdossier wordt samen met de garantiecertificaten ter beschikking gesteld aan de opdrachtgever. Bij de aankondiging van de inwerkingtreding van de Wet op de kwaliteitsborging (WKB) kwamen we erachter dat dit dossier precies in het mandje valt van het gewenste gebouwdossier zoals opgenomen in de WKB. Dit dossier zal binnenkort nog meer inhoud krijgen, onder andere met een apart hoofdstuk waarin een overzicht van de toegepaste materialen die circulair zijn. Later, als de opdrachtgever het dak wil vervangen, kan hij daarin alle informatie terugvinden over de toegepaste materialen. Het gaat eruitzien als een gedocumenteerd materialenpaspoort. Ik ben ervan overtuigd dat de hellende daken-branche zich ook op dit gebied verder zal ontwikkelen. In ieder geval zal dit binnen de Stichting Dakmeester plaatsvinden, in samenwerking met haar partners BMI MONIER, Unilin en VELUX”, besluit Verwer.
Elektrisch
Bijvoorbeeld H&W Totaaldak in Surhuisterveen, een van de 24 Dakmeesters, heeft onlangs een duurzame stap gezet. Directeur Bouwe Hoekstra van het bedrijf heeft een hybride hijskraan in gebruik genomen. Met dit systeem kan men de kraan laten bewegen zonder de motor van het voertuig te laten draaien. Met zo’n hybride motor wordt de kraan elektrisch aangedreven en is de motor van het voertuig niet langer nodig. De kraan heeft een haakhoogte van 34 meter en kan maximaal 1600 kilo hijsen. Op deze manier wordt een aanzienlijke CO2-, fijnstof- en geluidsreductie gerealiseerd. Daarnaast is de brandstofbesparing interessant.
